I. ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Lý do chọn đề tài

2. Mục đích nghiên cứu

3. Đối tượng nghiên cứu

1. Thời gian khảo sát thực nghiệm

II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

1. Thực trạng trước khi thực hiện

1. Cơ sở lý luận:

2. Cơ sở thực tiễn:

2. Thực trạng của vấn đề

2. khó khăn:

3. Các biện pháp thực hiện:

3.1. Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch hoạt động theo mô hình các dự án nhỏ, sáng tạo phù hợp với từng độ tuổi.

Dạy trẻ học tạo hình theo dự án là một hình thức dạy học trong đó trẻ đóng vai trò trung tâm, dưới sự giúp đỡ của cô giáo, trẻ tự giải quyết một nhiệm vụ học tập mang tính phức hợp nào đó cả về lý thuyết lẫn thực hành. Qua đó trẻ tạo ra được các sản phẩm của mình và có thể giới thiệu chúng với mọi người.
Với việc dạy trẻ học tạo hình theo dự án, giáo viên không còn giữ vai trò chủ đạo mà là người hướng dẫn, giúp đỡ, tạo môi trường, tạo vai trò cho trẻ trong dự án. Theo đó, tính tự lực, tích cực tham gia vào các hoạt động của trẻ được nâng cao; đòi hỏi, khuyến khích và phát triển sự sáng tạo, tính trách nhiệm, kĩ năng làm việc nhóm và đặc biệt phát triển ở trẻ kỹ năng tư duy, giải quyết các vấn đề phức hợp.
Việc dạy trẻ học tạo hình theo dự án được triển khai theo 3 bước cơ bản: Mở dự án, triển khai dự án và đóng dự án.
Bước mở dự án là bước đóng vai trò quan trọng trong suốt quá trình thực hiện dự án. Giáo viên thực hiện mở dự án thành công sẽ tạo cho trẻ hứng thú, động lực để trẻ tham gia dự án một cách tích cực. Hoạt động mở dự án giúp cho giáo viên khảo sát được kiến thức của trẻ về đề tài đã lựa chọn để chủ động định hướng hoạt động của trẻ. Dạy tạo hình theo dự án kích thích tư duy của trẻ phát triển. Còn về phía học sinh, trẻ được tái hiện lại những kiến thức mình đã biết về đề tài và liệt kê ra những điều mình muốn biết thêm về đề tài, giáo viên có thể gợi ý để trẻ tìm ra vấn đề. Từ đó trẻ tự lập được kế hoạch cho mình trong quá trình tham gia dự án: Tìm câu trả lời cho những thắc mắc bằng cách nào? Làm như thế nào?...
Giai đoạn triển khai dự án. Đây là quá trình trẻ thực hành tìm hiểu các kiến thức trả lời cho các thắc mắc của mình bằng các hoạt động với các kỹ năng: tìm kiếm, thu thập, lưu trữ và xử lý thông tin, tham gia các hoạt động trải nghiệm thực tế. Trong giai đoạn này giáo viên sẽ giúp trẻ lên kế hoạch tìm kiếm thông tin qua các phương tiện như máy ảnh, máy tính, chuyến đi, vẽ…. sau đó trẻ sẽ báo cáo lại kết quả tìm được thông tin đó.
Đóng dự án là bước triển khai cuối cùng trong một dự án học. Ở bước đóng dự án này, trẻ được thể hiện lại những kiến thức, kỹ năng trẻ lĩnh hội đươc qua quá trình tham gia dự án. Để làm được điều đó đòi hỏi trẻ phải có kỹ năng ghi nhớ, tổng hợp, thuyết trình… Giai đoạn tổng kết, đóng dự án trẻ có thể so sánh minh chứng, bằng chứng với những cái trẻ đã biết và muốn biết, sau đó cùng nhau thảo luận về cách trình bày, thể hiện với mọi người. Cuối cùng các bé có thể mời bố mẹ, khách, bạn bè tới tham dự buổi tổng kết để chứng kiến và xem mình thể hiện sự hiểu biết thông qua những vấn đề trong dự án vừa học.
Dạy học theo dự án là tôn trọng sự khác biệt nên việc thiết kế môi trường phong phú để trẻ có thể tự chọn đề tài, nội dung tạo hình phù hợp với với sở thích và năng lực cá nhân sẽ thu hút được hứng thú của trẻ khi tham gia hoạt động tạo hình. Người giáo viên khi xây dựng nội dung dự án cần chú ý đến tính thực tiễn, gắn việc học tập trong nhà trường với thực tiễn đời sống của trẻ. Có thể kể đến một vài dự án như: “Lớp học của bé”, “Hạt ngũ cốc”, “Đồ tái chế”, “Bắp Ngô” hay Dự án “Trang phục”.
Ví dụ trong dự án “Trang phục” diễn ra với rất nhiều các hoạt động nghiên cứu, tìm tòi, thực hành trong suốt hai tuần lễ, tuần đầu tiên của dự án là vô vàn các câu hỏi được các con đặt ra và mong muốn tìm được lời giải đáp. Mỗi bạn nhỏ đều tự có cho mình "bộ câu hỏi" mà các con thực sự muốn tìm hiểu. Sau một tuần đầu làm quen và nắm bắt thông tin, tuần thứ hai được diễn ra với một chuỗi các hoạt động thực hành chuyên sâu, giúp các con có cái nhìn cũng như cách cảm nhận khách quan và thực tế. Các con đã được cô giáo hướng dẫn tạo hình nghệ thuật "độc bản" trên chất liệu vải thô. Qua buổi học, các bạn hiểu được việc tạo và in hình lên vải không đơn thuần chỉ là dùng khuôn công nghiệp khó kiếm, chúng ta hoàn toàn có thể tự tạo ra khuôn của bản thân bằng việc vận dụng các đồ vật xung quanh như miếng khoai tây cắt ngang sẽ cho ta hình tròn, lõi giấy vệ sinh giúp chúng ta tạo hình elips…
Hoạt động chiều các bạn được cô giáo hướng dẫn gấp quần áo, nhưng bằng một cách rất đặc biệt: Gấp trang phục với máy gập quần áo. Bằng việc sáng tạo các tấm bìa các tông, cô giáo đã giúp các bạn chế tạo chiếc máy gấp quần áo của chính mình.
 
Hình ảnh: Trẻ tạo hình trên chất liệu vải   Hình ảnh: Trẻ tạo máy gấp quần áo
Sau buổi hoạt động các bạn nhỏ được làm quen và học làm người mẫu. Tại đây, cô giáo đã hướng dẫn các bạn nhỏ cách đi catwalk trên sân khấu, cách tạo dáng và biểu diễn thời trang sao thật chuyên nghiệp mà không kém phần nhí nhảnh, đáng yêu.
Để có một dự án trang phục thành công và đem lại hiệu quả cụ thể nhìn thấy được, cùng ngày vào buổi chiều, các bạn nhỏ  được tham gia vào hoạt động rất thiết thực và bổ ích: Sáng tạo đo, cắt, tự tạo trang phục từ các bộ quần áo đã cũ.
    
Hình ảnh: Trẻ tự tin biểu diễn trang phục   Hình ảnh: Trẻ tập đo trang phục
Tiếp nối ngay sau hoạt động cắt, may trang phục, các bạn nhỏ được cô giáo dẫn tới cửa hàng thế giới thời trang để thực hành kỹ năng lựa chọn đồ và tự tay mua sắm sản phẩm quần áo cho chính mình.
Để kết thúc dự án, các bé đã có buổi dã ngoại tới thăm làng lụa Vạn Phúc, Hà Đông. Mục tiêu mấu chốt của hoạt động này là đem đến cho các con cái nhìn chân thực nhất về một hoạt động sản xuất mang đậm tính truyền thống: vải lụa.
     
Hình ảnh: Trẻ tự chọn trang phục    Hình ảnh: Trẻ tìm hiểu về làng lụa Vạn Phúc

3.2 .Biện pháp 2: Sử dụng đa dạng các nguyên vật liệu mở, nguyên vật liệu thiên nhiên và các tác phẩm nghệ thuật trong hoạt động tạo hình.

Khi thực hiện hoạt động tạo hình, nguyên vật liệu không thể thiếu được. Vậy để hoạt động tạo hình có hiệu quả, việc sử dụng nguyên vật liệu tạo hình là vô cùng quan trọng. Lựa chọn nguyên vật liệu phù hợp với trẻ chính là một trong những chìa khóa quan trọng để mở ra cánh cửa tư duy sáng tạo của trẻ. Chính vì thế việc ưu tiên chọn những nguyên vật liệu mở, nguyên vật liệu thiên nhiên sẽ giúp cho khả năng sáng tạo của trẻ được mở rộng và phát triển một cách tối đa nhất. Nguyên vật liệu mở là những loại đồ dùng, dụng cụ dễ kiếm như các phế liệu trong sinh hoạt gia đình: lõi giấy vệ sinh, các hộp bánh kẹo, các túi nilon, các lon đồ hộp, báo cũ, tạp chí, quần áo cũ, bông, vải vụn … Nguyên vật liệu thiên nhiên có thể trẻ tự kiếm như: lá cây, gạo, các loại hạt ngũ cốc, vỏ ngao, vỏ ốc, quả thông, cành cây khô,  … Sự đa dạng của nguyên vật liệu tạo hình tạo ra nhiều sự lựa chọn để khuyến khích khả năng sáng tạo của trẻ.
Tuy nhiên, khi sưu tầm nguyên vật liệu tôi đã cân nhắc để “kho” nguyên vật liệu cần đảm bảo tính an toàn (không độc, không nhọn, không có cạnh sắc..); dễ cầm (kích cỡ phù hợp với tay trẻ); dễ bảo quản và cất giữ; dễ phục hồi hoặc sửa chữa; đặc biệt đòi hỏi trí nhớ, sự tưởng tượng và óc quan sát của trẻ và tạo cơ hội để trẻ lựa chọn, sắp xếp nguyên vật liệu. Để có được các nguyên vật liệu phong phú và đa dạng cô giáo cần tuyên truyền với phụ huynh bằng các sản phẩm của trẻ, viết thông báo về các nguyên vật liệu cần thu gom, tư vấn cho phụ huynh giúp trẻ sưu tầm thêm các loại nguyên vật liệu khác nhau. Sau đó, tôi phân loại và sắp xếp các nguyên vật liệu đó vào các giá, các góc chơi. Các nguyên vật liệu được cho vào trong hộp, rổ và được đánh tên, nhãn mác, luôn trong tình trạng mở để trẻ được tiếp xúc thường xuyên tạo cho trẻ có nhiều cơ hội làm quen và hiểu về các nguyên vật liệu mà trẻ sưu tầm được cùng với trí tưởng và khả năng sáng tạo của trẻ để tạo ra các sản phẩm tạo hình phong phú.
            
Hình ảnh: Nguyên vật liệu mở, nguyên vật liệu thiên nhiên sắp xếp trong góc
Song song với việc cho trẻ làm quen tiếp xúc với nguyên vật liệu tạo hình, việc tạo môi trường nghệ thuật xung quanh trẻ, lấy trẻ làm trung tâm sẽ tạo cho trẻ cảm giác hứng thú và muốn được hoạt động. Đồng thời tạo điều kiện cho trẻ tiếp xúc, quan sát, nhận xét các tác phẩm nghệ thuật của các họa sĩ, các sản phẩm sưu tầm hoặc chính các sản phẩm của cô để trẻ thấy được giá trị của các nguyên vật liệu đó. Cô giáo là người phân tích cách thể hiện tác phẩm giúp trẻ tưởng tượng từ đó kích thích sự sáng tạo ở trẻ trong những sản phẩm của trẻ sau này. Một đứa trẻ thích vẽ tranh hay thích quan sát các tác phẩm hội họa, đó là tiền đề của niềm đam mê hội họa, vì thế cha mẹ hay cô giáo nên khuyến khích, động viên và tạo điều kiện để có thể phát huy khả năng đó. Cô giáo hãy tổ chức cho trẻ có thể tham gia vào các câu lạc bộ mỹ thuật, ở đây trẻ được thảo luận với nhau về những tác phẩm nghệ thuật mà trẻ mới được làm quen hoặc trẻ mới sưu tầm được; hay chỉ đơn giản là trẻ được cùng nhau ngắm nhìn những tác phẩm nghệ thuật của các họa sĩ nổi tiếng không chỉ trong nước mà còn cả trên thế giới thông qua nhiều kênh thông tin đại chúng như: báo, mạng, máy tính, điện thoại, ti vi, … 
 
Hình ảnh: Các tác phẩm trong góc       Hình ảnh: Trẻ tham gia CLB nghệ thuật

3.3. Biện pháp 3: Đổi mới các hoạt động tạo hình cho trẻ.

1. 1. Tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ thông qua môi trường thiên nhiên.

1. 2. Đưa trẻ đến với thế giới hội họa.

Hãy cùng trẻ tham gia những cuộc triển lãm tranh của các nhà họa sĩ treo tại những phòng tranh, siêu thị hay chỉ đơn giản là được đến với những cuộc triển lãm các sản phẩm tạo hình mà chính cô và trò cùng nhau tạo lên … Điều đó quả thật có ý nghĩa to lớn trong sự phát triển khả năng sáng tạo ở trẻ bởi vì  những bức tranh nghệ thuật là những cửa sổ mà ở đó con người sẽ nhìn thấy thế giới trong sáng hơn. Yêu cầu sơ đẳng trong hội họa với trẻ mẫu giáo là quan sát thiên nhiên để có cảm xúc yêu thích những bức tranh. Từ chỗ ngắm nhìn những bức tranh sẽ dẫn đến trẻ hứng thú vẽ tranh, đây là thời điểm trí tưởng tượng của bé phát triển phong phú nhất. Những đồ chơi, đồ vật, đám mây, mặt trời, ngôi nhà thân yêu, hình ảnh cha mẹ, cô giáo … đều là đề tài yêu thích trong các bức vẽ của trẻ. Sự sáng tạo của trẻ trong tranh vẽ sẽ trở thành phương tiện để trẻ nhận thức cái đẹp và thể hiện sự phong phú của tâm hồn trẻ.
                
Hình ảnh: Trẻ học tạo hình với thiên nhiên. Hình ảnh trẻ đến với thế giới hội họa

1. 3. Tổ chức các hoạt động tạo hình thông qua lễ hội.

1. 4. Thường xuyên tổ chức các cuộc thi cho trẻ.

Tổ chức cho trẻ thi vẽ (vẽ tặng bà, mẹ, cô giáo, ngày sinh nhật …), ngày hội tạo hình theo chủ đề nhân các ngày lễ, ngày hội hàng năm (như ngày 8/3, 1/6, 20/11, 22/12 …) nhằm khuyến khích những trẻ có khả năng, năng khiếu về lĩnh vực tạo hình và thể hiện sự sáng tạo của mình góp phần khơi gợi óc nghệ thuật cho trẻ, động viên khuyến khích những trẻ nhút nhát, thiếu tự tin cố gắng hơn để tạo ra được nhiều tác phẩm đẹp. Qua hội thi trẻ tự thể hiện khả năng tạo hình với nhiều hình thức khác nhau. Các bé được tham gia rất nhiều hoạt động như: Vẽ màu nước, in tranh bằng các nguyên vật liệu (rau, củ, quả, ngón tay); cắt dán trang trí mặt nạ, làm hộp bút, làm câu đối Tết... hay những bức tranh tĩnh vật, tranh chân dung mẹ vẽ bằng màu bột, rất nhiều bức tranh phong cảnh về quê hương đất nước và những sản phẩm vô cùng sáng tạo của bé.
Để khích lệ, động viên trẻ tham gia các hoạt động tạo hình và tạo cơ hội cho trẻ thể hiện năng khiếu bản thân, trong các cuộc thi đều trao một số giải thưởng; Giải ấn tượng, giải tài năng, giải tác phẩm ngộ ngĩnh... Tất cả những trẻ tham dự hội thi đều được trao giải thưởng. Do vậy trẻ rất thích thú, phấn khởi, qua đó kích thích trẻ tạo ra sản phẩm và rèn kỹ năng tạo hình từ các cuộc thi.
 
Hình ảnh: Trẻ làm tranh sỏi trong          Hình ảnh: trẻ tham gia thi “Bé khéo tay”
      hoạt động ngày hội tái chế

3.5. Biện pháp 4: Phối kết hợp với phụ huynh.

Như chúng ta đã biết rèn luyện khả năng sáng tạo trong tạo hình cho trẻ là nhiệm vụ quan trọng không chỉ của riêng nhà trường mà còn là nhiệm vụ của phía gia đình và phụ huynh cùng phối kết hợp với nhà trường như vậy mới cho được hiệu quả rèn luyện trẻ được tốt nhất. Thế nhưng, chúng ta phải phối hợp như thế nào để đạt được mục tiêu chúng ta mong muốn bởi vì công tác tuyên truyền thì hầu như cô giáo nào cũng đã thực hiện, nhưng tuyên truyền như thế nào để đạt được hiệu quả, khoa học và điều quan trọng là khả năng sáng tạo trong tạo hình của trẻ được mở rộng hơn, phát triển hơn.
Ngay từ đầu năm học, ban giám hiệu nhà trường đã chỉ đạo các lớp họp phụ huynh để phổ biến nhiệm vụ năm học và mục tiêu phấn đấu của lớp và nhà trường. Qua cuộc họp tôi đã thông qua một số ý kiến về tầm quan trọng của việc phát triển khả năng sáng tạo của trẻ trong hoạt động tạo hình. Ngoài ra tôi còn thường xuyên trao đổi với phụ huynh trong giời đón trả trẻ, giúp phụ huynh hiểu biết về tình hình học tập của con em mình trên lớp, hướng dẫn phụ huynh dạy trẻ các kỹ năng tạo hình từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. Thông báo về chương trình dạy theo dự án và thay tin hàng tuần để phụ huynh biết và phối hợp với giáo viên rèn luyện thêm cho trẻ; vận động phụ huynh hỗ trợ kinh phí và vật liệu mở cho hoạt động hội hoạ và tổ chức các hoạt động tạo hình như: thùng giấy, hộp sữa, bảng, chai nhựa, quần áo cũ, dụng cụ hóa trang…

Hình ảnh: Phụ huynh ủng hộ nguyên vật liệu tạo hình
 Khuyến khích phụ huynh tạo cơ hội cho trẻ mở rộng lĩnh vực thể hiện tài năng sáng tạo của trẻ trong tạo hình. Tài năng của trẻ chỉ được mọi người biết đến và công nhận khi nó được thể hiện ra. Vì vậy, trước hết hãy tạo cho trẻ là một con người tự tin và mạnh dạn. Khi người thân hoặc bạn bè tổ chức các hoạt động mừng sinh nhật, ngày cưới, ngày lễ tết hay một kỷ niệm một dịp quan trọng nào đó, hãy hướng dẫn trẻ chuẩn bị trước và nắm lấy cơ hội để thể hiện tài năng của bản thân qua các bức vẽ hay tác phẩm nghệ thuật độc đáo nào đó. Khi có nhiều cơ hội tham gia hoạt động, trẻ sẽ tiến bộ không ngừng và thay đổi cuộc sống của mình. Trí tuệ sáng tạo sẽ không ngừng vươn xa nếu chúng ta biết cách luyện tập thường xuyên, đều đặn. Do vậy,bất cứ lúc nào cũng có thể rèn luyện khả năng của trẻ không chỉ trên lớp học mà con là những hoạt động diễn ra xung quanh trẻ.
Ví dụ như khi đang ở trên phố, trẻ có cơ hội được ngắm thế giới tươi đẹp với những ngôi nhà xinh xắn được kiến trúc theo lối cổ xưa hay hiện đại, ngắm những tấm biển quảng cáo rực rỡ sắc màu hay những khuôn mặt rạng ngời của mọi người, và trẻ có thể tái hiện lại những hình ảnh đó bằng những tác phẩm mỹ thuật (tranh vẽ, mô hinh…) qua óc tưởng tượng phong phú của mình - đó chính là cách luyện tập tuyệt vời.
 Một lời khuyên đó là đừng bao giờ để trẻ nghĩ rằng mình không thể làm được cái này hay cái khác. Trong mỗi lĩnh vực, chúng chỉ bỡ ngỡ lúc ban đầu khi mọi việc đều là mới lạ. Hãy cố gắng rèn luyện cho trẻ để trẻ tự khẳng định có thể làm được điều đó, vì thế mà lĩnh vực thể hiện tài năng của trẻ sẽ trở nên rộng lớn vô hạn.

4. Kết quả thực hiện:

1. Về phía trẻ và phía phụ huynh

2. Về phía giáo viên và nhà trường

 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

1. Kết luận:

2. Một số khuyến nghị:

TÀI LIỆU THAM KHẢO